Artisjok in het zonnetje
Artisjok latijnse naam: Cynara scolymus
Is een vaste plant uit de composietenfamilie (Asteraceae) en komt uit het Middellandse Zeegebied. De plant wordt geteeld vanwege het lekkere hart van de bloemknop.De Kardoen ((Cynara cardunculus) is een naast familielid van de Artisjok. De informatie over groeiomstandigheden en zaaien geldt ook voor de Kardoen.Oorsprong Bijna 3000 jaar geleden werden artisjokken al gegeten door de Romeinen. Zij namen zaden mee naar Sicilië waardoor ze deze planten ook in Italië gingen eten. Tegenwoordig is artisjok een lekkernij in de Italiaanse en Franse keuken.
Hoe ziet de plant eruit?
Een artisjok is een forse plant met grote grijze bladeren. Soms zitten deze ook op de bladeren kleine ‘stekels’. Geef een plant ongeveer 1m2 ruimte. Ze je een paar bij elkaar dan kun je wel 3 planten op 2 m2 zetten. Ze bloeien in het 2e levensjaar. (zie foto)Er verschijnen dan prachtige paarse bloemen op hoge stelen. Insecten zijn dol op de nectar. Met name hommels en bijen doe je een groot plezier met deze plant in je tuin. Als je de bloemharten wilt eten dan oogst je deze voor de bloem open gaat. Kies de meest ronde en dikste bloemkoppen.
Groeiomstandigheden
De plant komt uit mediterrane streken. Nu het hier steeds warmer wordt is het steeds beter mogelijk om in ons gematigde zeeklimaat Artisjokken te telen. Ondanks dat het een warmte minnende plant is komen de al gevestigde planten in januari boven de grond. Bij strenge vorst bevriezen de jonge bladeren. Maak je geen zorgen, na de vorst vormen gezonde planten vrolijk weer nieuw blad. We hebben ze al 10 jaar op de Perma-tuin en het is zelden voorgekomen dat er een plan kapotgevroren is. Als er heel strenge vorst voorspeld wordt (-5 – 10 graden) dan dekken we de wortels van de planten af met extra mulch. Geef artisjok bij voorkeur in een beschut plekje in je moestuin. De plant maakt in korte tijd veel blad aan en heeft daarom behoefte aan een vruchtbare, vochtige bodem. Geef voor het planten nog wat extra compost of goed verteerde mest. Maak de bodem voor het planten goed los. Dan kunnen de wortels zich goed ontwikkelen en diep de bodem ingaan. Tijdens de groeiperiode zou je indien nodig nog wat kunnen bijmesten.
Vermeerderen en oogsten
1.Zaaien: Binnen zaaien: geeft de meeste kans op succes. Vanaf half februari kun je gaan voorzaaien. Zaden kiemen bij 20 graden. Zorg dus dat ze in de warmte staan en dat de aarde vochtig is. Het duurt tussen 10 – 20 dagen voordat de zaden kiemen. Rond half mei (na ijsheiligen) kunnen de jonge plantjes in de volle grond op een zonnige beschutte plek in je tuin. Je kunt ook in de volle grond zaaien tussen juni – augustus. Zaai een aantal zaadjes per plek, laat de sterkste plant staan en verwijder de rest.
2.stekken Je kunt de plant ook vermeerderen door ze te stekken. De wortelstokken van oudere planten (2 – 3 jaar oud) kun je af steken/snijden en daar nieuwe planten van te maken. Je kunt bij de wat oudere planten gemakkelijk zien waar de nieuw gevormde stekken aan de moederplanten vast zitten (want je ziet gewoon een nieuwe jonge en kleine plant op een centimeter of 20 van de moederplant groeien).
Zaden oogsten
Op de Perma-tuin hebben we 1x zaden gehad van de artisjok. De zaden zitten aan de onderkant van de bloemknop verstopt onder het pluis. (foto) Om zaden te krijgen moeten er meerdere planten zijn. Ook moeten de bloemen goed bezocht worden door insecten. Kenners vertellen dat het maar zelden lukt om in particuliere tuinen zaden te oogsten van Artisjok of kardoen.
Gebruik en smaak:
Bereiding van artisjokharten
Breng in een grote pan water met zout aan de kook. Maak de artisjokken schoon, verwijder buitenste bladeren en steel wrijf ze in met citroensap. Leg ze in het kokende water en druk ze onder water door er een vergiet op te leggen. Kook ze in 30 minuten gaar. Afgieten en de artisjokken uit laten lekken. Trek de blaadjes eraf (bewaren!) en verwijder “hooi” (ook wel “baard” genoemd). Snijd het hart in stukken en meng het met de ui, sjalot, knoflook. Maak een vinaigrette van de mosterd, azijn, zout, peper. Voeg de olijfolie al roerend druppelsgewijs toe tot het geheel wat dikker wordt.
Met de vingers eten……… Neem de buitenste bladeren en dip deze in de vinaigrette. Aan de onderkant van het blad zit wat vruchtvlees en schraap dat er met je tanden uit. De rest van het blad is niet eetbaar. Het hart kun je in bijv. 4 stukjes snijden en opeten evt. samen metdoor een salade.
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!