In de wintermaanden is het tijd om je zadenvoorraad voor de (moes)tuin te bekijken en plannen te maken voor het volgende tuinjaar. In deze rustigste weken van het tuinjaar heb je daar vaak mooi de tijd voor.  Wij doen het als volgt

Stap 1: bekijken wat we nog aan zaden hebben.
Dit gaat dan om de zelf geoogste zaden van planten uit Perma-tuin Joure en zaden van biologische telers en eventueel uit de zadenbibliotheek. Als je zaden van een teler hebt, staat er op het zakje altijd ergens een jaartal tot wanneer het zaad goed zaadkiemkrachtig is. Je vindt dat boven- of onderaan het zakje.
Tip: kijk voordat je het zakje in gebruik neemt even waar de datum staat, zodat je die er niet per ongeluk afscheurt.
Controleer de data en leg de zakjes apart waarvan de datum van dit jaar is, of wellicht nog ouder. Het is zaad dat je niet meteen weg hoeft te doen. Net als met de uiterste verkoopdatum van voedselproducten, geeft de teler geen garantie meer, maar het wil niet zeggen dat de zaden niets meer doen.

Op de site van Zadenbibliotheek Nederland vind je een handige manier om de kiemkracht van je zaden te testen. Hier is de link. Zo weet je of je dit zaad nog kunt gebruiken.
Als je de zadenbieb nog niet kent, kun je daar meteen even rond te kijken of er bij jou in de buurt al een zadenbibliotheek zit waar je gratis zaden van kunt gebruiken. Of deel de zaden waar je veel van hebt. Delen van de weelde is 1 van de drie ethische principes van de Permacultuur.

 Stap 2: Terug- en vooruitblikken

• Blik terug op het afgelopen jaar en bedenk wat je het afgelopen jaar van je moestuin hebt gegeten. Heb je, los van slakkenvraat enz., genoeg kunnen oogsten of had je eigenlijk wel meer van een bepaald gewas willen hebben? Zet die op je lijstje als meer van zaaien.
• Bedenk of er ook groenten zijn die minder in de smaak vielen bij jou of anderen die mee eten van de tuin. Die mogen minder gezaaid worden of wellicht helemaal vervallen?
• Heb je gewassen bij een medetuinier gezien die je komend jaar ook wilt proberen, Heb je mogelijk zaden in de zadenbieb gezien die je uit wilt proberen? Zet die ook op je zaailijst.
  Zoals bijvoorbeeld de aardkastanje. Het zaad zie je hiernaast.

Als je weet welke kiemkrachtige zaden je nog hebt en wat je volgend jaar allemaal wilt gaan zaaien dan komt ….                                                                                                                                                  

Stap 3. Het teeltplan opstellen.
Bekijk nu of wát je wilt zaaien, wel past bij de grootte van je tuin én de soort grond waar jij op tuiniert. Het is handig om je grond te kennen door goed te observeren, zo weet je wat er makkelijk wil groeien.
Het makkelijkste, vinden wij, is om een overzicht te maken wat je wanneer zaait. Je zet hierin hoeveel je waarvan wilt zaaien en in welke maand/maanden je dit gaat doen.
Zo kun je inschatten of je aan de gewenste hoeveelheden komt. Voor veel groenten, zoals sla is het fijn om met tussenpozen te zaaien, zodat je telkens wat kunt oogsten.

Het is even wat werk om dit overzicht te maken als je het voor de eerste keer doet, maar in de jaren erna, hoef je het alleen maar aan te passen aan de uitkomsten van stap 1 en 2. Het loont de moeite, weten we uit eigen ervaring.

In het overzicht geven we ook meteen met kleur aan op welke manier er gezaaid gaat worden.

• zwart: zaad dat direct de volle grond in kan,
• Groen: zaad dat voorgezaaid moet worden in een pot. Dit zijn de planten zoals courgette en pompoen, die een lang groeiseizoen hebben. Maar ze kunnen niet voor half mei naar buiten omdat ze gevoelig zijn voor kou. Als je ze meteen in een pot zaait, heb je de beste start voor de plant en de wortels. Want dan beschadig je de wortels minder bij het verplanten.
• En dan is er nog een groep in rood, die we in het begin voorzaaien in de kas. Dit zijn de sneller groeiers zoals: sla, andijvie, koolrabi. Maar dit kan natuurlijk ook op een plek in je huis. We zaaien in perspotjes (lekker makkelijk) of in een bakje grond. Van hieruit verspenen we ze voor de tuin. Door het voorzaaien krijgen deze planten een voorsprong t.o.v. zaaien in de koude voorjaarsgrond. Daar duurt het wat langer voordat het zaad ontkiemt. Het voordeel voor jou is dat je al vroeger in het voorjaar bijvoorbeeld je eerste krop sla oogst.

Om na het plannen makkelijk het overzicht te houden, maken we een lijstje waar per week instaat wat er gezaaid moet worden. Dit doen we ook weer in bovenstaande kleuren.
Hier mee zie je al weer voor je hoe alles uit gaat lopen en je haalt het tuinplezier naar je toe.

Stap 4: bijhouden wat je zaait.
Deze stap is voor het hele seizoen en vraagt aardig wat discipline, maar loont ook weer de moeite. Houd elke keer dat je wat zaait bij of alles gelukt is om te zaaien. En bedenk even of je nog zaken op zijn gevallen over de afgelopen tijd in de tuin/kas. Bijvoorbeeld zaad wat snel is ontkiemd, heb je daar een verklaring voor? Was het uitzonderlijk warm, heeft het veel geregend enz. Klopt de tussenliggende tijd die je hebt genomen voor het zaaien van bijvoorbeeld sla?
Geen enkel tuinjaar en geen grond is hetzelfde, maar door goed te observeren, een belangrijk onderdeel van de Permacultuur, leer je steeds meer in te spelen op de Natuur én je eigen grond. Daar doe je je voordeel mee in de volgende jaren. En natuurlijk door kennis te delen met elkaar.
Zo hoorden wij het afgelopen jaar bijvoorbeeld dat het voor onze grond, we hebben last van knolvoet, geen zin heeft om al vroeg in het jaar koolrabi te zaaien. Een deskundige vertelde ons dat het bacterieleven in de bodem dan nog niet genoeg op gang is gekomen. De planten krijgen door de knolvoet niet de kans om goed te wortelen en te groeien. Dus verspild zaad en verspilde tijd. Hoe lekker we koolrabi ook vinden, we zaaien dit komend jaar pas vanaf half juli. Hopelijk lukt het dan wel, want knolvoet is hardnekkig.

Leuk als je ons laat weten of je hier wat aan hebt en hoe jij het doet.